Niet alles is zwart/wit
Misschien is het beroepsdeformatie, maar ik merk dat het verschil (is) niet bij iedereen bekend is. In mijn coachgesprekken stel ik vaak de vraag om te reflecteren op een situatie. Er komen dan meteen argumenten waarom iets wel of niet goed was of juist dingen die niet goed waren. Er zit vaak een goed en/of fout component in die betrekking heeft op jezelf.
In een reflectie ben je eigenlijk helemaal niet bezig met goed of fout. Je bent dus niet aan het reflecteren wanneer je weet wat je fout hebt gedaan. Of zelfs niet als je weet wat je goed hebt gedaan.
‘We onderscheiden reflectie van evaluatie: bij evaluatie wegen we af en beoordelen we ons handelen en dat van anderen, terwijl we bij reflectie dieper in de betekenis van het handelen zelf willen doordringen en tot een hoger niveau van abstractie willen komen. Er zit vaak een oordeel in evaluatie, met vragen als: Hoe ging het? Hoe voelde het? Wat had ik anders kunnen doen? Antwoorden op deze vragen zijn dan ook een afronding van het leerproces. Bij reflectie worden echter vragen gesteld om de denk- en handelswijze te doorgronden, veranderingen aan te brengen en deze ook in te zetten bij een volgende actie. Reflectievragen zijn dan ook: Waarom ging het fout? Waarom werkt het nu opeens wel? Wat is mijn rol? Zijn wij goed bezig? Wie maakt de regels? Reflectie moet tijdens het leerproces plaatsvinden en kan zelfs als beginpunt genomen worden.’
Goed of fout is vaak gekoppeld aan het resultaat. Is het resultaat gewenst, dan is het dus goed gegaan. Valt het tegen of is het niet wat je verwacht had, dan is het dus fout gegaan. Bijna zwart/wit, als je het mij vraagt.
Durf te kijken
Reflecteren gaat veel meer over observeren. Welke feitelijke elementen kan je benoemen in een situatie die hebben bijgedragen aan jouw gedrag. Of welke elementen hebben je belemmerd om de gewenste uitkomst te behalen.
Als je observeert en de punten benoemt die feitelijk waarneembaar zijn, kijk je hoe ze je geholpen hebben in die situatie of juist belemmeren. Zoek naar de dingen in een nieuwe situatie die je hebben geholpen in de oude. En vermijd de belemmerende elementen.
Oefening baart kunst
Misschien realiseer jij je nu dat je (misschien) niet zo veel reflecteert als je zou willen. Begin! En niet alleen als je het gevoel hebt dat het mis ging maar juist ook wanneer het naar je wens is gegaan. Leer van het helpende en pak regie op het belemmerende. Lukt het niet of heb je moeite schakel dan de hulp in van een coach die je op weg kan helpen. Een flitscoachgesprek kan al genoeg zijn.
Blijven oefenen heeft zichtbaar effect. Bijkomend voordeel is dat het ook steeds minder tijd kost en dat het steeds makkelijker gaat.
Succes! En veel plezier.
Groeten Tom
Recente reacties